واردات خودرو زیر تیغ تصمیمگیری؛ چرا رقابت شكل نگرفت و قیمتها مهار نشد؟
دبیر انجمن واردكنندگان خودرو در برنامه رادیویی دستور كاررادیو ایران، با انتقاد از سیاستهای ناپایدار، تعرفههای سنگین و مداخلات گسترده دولت، تأكید كرد واردات خودرو در سال جاری نتوانسته نقش مؤثری در ایجاد رقابت، بهبود كیفیت و كنترل قیمت بازار خودرو ایفا كند.
به گزارش روابط عمومی رادیو ایران، برنامه دستوركار به یكی از مهمترین و اثرگذارترین موضوعات اقتصادی كشور، یعنی واردات خودرو و نقش آن در ساماندهی بازار خودرو پرداخت. در این برنامه، مهدی دادفر، دبیر انجمن واردكنندگان خودرو، با حضور در استودیو رادیو ایران، به تشریح آخرین وضعیت واردات خودرو، چالشهای سیاستگذاری و پیامدهای آن برای مصرفكنندگان پرداخت.دادفر در ابتدای این گفتوگو با اشاره به اینكه واردات خودرو همچنان به یكی از موضوعات پرچالش و بحثبرانگیز اقتصاد كشور تبدیل شده است، اظهار كرد: متأسفانه واردات خودرو در سال جاری نیز نتوانسته به انتظارات پاسخ دهد و دولت با وجود تلاشهایی كه انجام داده، در عمل موفق نبوده است. به گفته وی، نبود تصمیم نهایی و اجماع روشن در بدنه سیاستگذاری كشور درباره مفید یا مضر بودن واردات خودرو، باعث سردرگمی و كندی روند اجرا شده است.دبیر انجمن واردكنندگان خودرو با اشاره به تأخیر طولانی در اعلام تعرفههای واردات، گفت: تا ماه هفتم سال جاری، تعرفههای واردات خودرو بهطور مشخص اعلام نشده بود و این موضوع عملاً برنامهریزی واردكنندگان را مختل كرد. در نتیجه، تا پایان ماه گذشته، مجموع خودروهای واردشده به كشور حدود 35 هزار دستگاه بوده كه فاصله زیادی با وعدهها و اعداد مطرحشده در ابتدای سال دارد.وی افزود: از سوی دیگر، ارز پیشبینیشده در قانون بودجه نیز عملاً به واردات خودرو اختصاص نیافت و واردكنندگان مجبور شدند از مسیرهایی مانند تالار دوم اقدام كنند كه این موضوع هزینه تمامشده خودرو را افزایش داد و پیام مثبتی به بازار مخابره نكرد.
دادفر در ادامه به مصوبه اخیر دولت درباره واردات خودرو توسط ایرانیان خارج از كشور اشاره كرد و آن را فاقد جذابیت اجرایی دانست. وی تصریح كرد: تعرفههایی كه برای این نوع واردات در نظر گرفته شده، بسیار بالا و غیرقابل باور است و عملاً انگیزهای برای ایرانیان خارج از كشور باقی نمیگذارد. این در حالی است كه بسیاری از این افراد، نیروی متخصصی هستند كه میتوانستند بخشی از درآمد خود را در قالب واردات خودرو به كشور منتقل كنند، اما با این شرایط، چنین اتفاقی رخ نخواهد داد.وی با انتقاد از ساختار تعرفهگذاری واردات خودرو در كشور گفت: تعرفههای واردات خودرو در ایران نه زمانمند هستند، نه هوشمندانه و نه منسجم. در حالی كه میانگین تعرفه واردات خودرو در دنیا كمتر از پنج درصد است، در كشور ما صحبت از تعرفههای 120 تا 150 درصدی میشود. این رویكرد نهتنها به نفع مصرفكننده نیست، بلكه مانع دسترسی مردم به خودروهای ایمن، كممصرف و بهروز دنیا میشود.دبیر انجمن واردكنندگان خودرو با اشاره به قیمت خودروهای داخلی اظهار كرد: امروز برخی خودروهای داخلی با قیمتهایی بیش از یك میلیارد و 700 میلیون تومان در بازار معامله میشوند، در حالی كه خودروهای همكلاس و باكیفیتتر جهانی، با تعرفههای سنگین وارد كشور میشوند و قیمت نهایی آنها به بیش از سه میلیارد تومان میرسد. این شرایط باعث شده بخش بزرگی از جامعه عملاً از داشتن خودروی مناسب محروم شوند.سیاستهای فعلی به اسم حمایت از تولید داخلی اجرا میشود، اما در عمل نه به نفع مردم است و نه به نفع صنعت. بازار خودرو بهگونهای مهندسی شده كه رقابت واقعی شكل نگیرد و تولیدكنندگان یا مونتاژكاران بتوانند محصولات خود را با هر قیمتی كه میخواهند به بازار عرضه كنند.وی با اشاره به دخالت گسترده دولت در فرآیندهای مختلف بازار خودرو گفت: دولت همزمان نقش سیاستگذار، مجری، فروشنده و قیمتگذار را ایفا میكند. این مداخلهگری، ریشه بسیاری از مشكلات فعلی بازار خودروست. تجربه سالهای گذشته نشان داده كه تغییر دولتها بدون اصلاح ساختار تصمیمگیری و آییننامهها، نتیجه متفاوتی به همراه نخواهد داشت.
دادفر همچنین بر لزوم توجه به فناوریهای نوین خودرویی تأكید كرد و گفت: در شرایطی كه جهان به سمت خودروهای هیبریدی و برقی حركت كرده، سیاستهای فعلی واردات در كشور ما مانع دسترسی به این فناوریها شده است. این در حالی است كه كاهش مصرف سوخت، بهبود كیفیت هوا و اجرای قانون هوای پاك باید در اولویت سیاستگذاری قرار گیرد.وی راهحل اصلی مشكلات بازار خودرو را آزادسازی واقعی واردات دانست و افزود: تنها راه ایجاد رقابت، كاهش قیمتها و افزایش كیفیت، آزادسازی واردات خودرو برای عموم مردم است؛ موضوعی كه حتی در قوانین نیز به آن اشاره شده، اما در مرحله اجرا با آییننامهها و مقررات محدودكننده عملاً متوقف میشود.در پایان با تأكید بر نقش نظارتی مجلس گفت: مجلس ابزارهای قانونی لازم را در اختیار دارد و باید بر اجرای صحیح قوانینی كه به نفع مردم و صنعت تصویب شدهاند، نظارت جدیتری داشته باشد. اگر واردات خودرو بهدرستی اجرا شود، میتواند به تعادل بازار، كاهش قیمتها و ارتقای كیفیت خودروهای داخلی منجر شود.
برنامه دستور كار، رادیو ایران با طرح این مباحث، تلاش دارد ابعاد مختلف سیاستگذاری در بازار خودرو را برای مخاطبان روشن كرده و زمینه گفتوگوی كارشناسی درباره یكی از دغدغههای اصلی مردم را فراهم كند.