یلدا، واكسن روانی خانواده: كیفیت روابط از پول و سلامتی هم مهم‌تر است.

به گزارش روابط عمومی رادیو ایران، در برنامه خانه و خانواده، دكتر حسین ابراهیمی مقدم، روانشناس برجسته و استاد دانشگاه، به بررسی نقش كلیدی روابط خانوادگی در سلامت روان پرداخت. او با استناد به پژوهش‌های گسترده روانشناسی خانواده، اعلام كرد: كیفیت روابط خانوادگی یكی از قوی‌ترین پیش‌بینی‌كننده‌های سلامت روان است؛ حتی قوی‌تر از وضعیت اقتصادی. حتی كسانی كه از فشارهای مالی شكایت دارند، اگر روابط خانوادگی گرم و حمایتی داشته باشند، می‌توانند تا حد زیادی با مشكلات كنار بیایند.
دكتر ابراهیمی مقدم این یافته را حتی فراتر از شرایط جسمانی دانست: بررسی‌ها نشان می‌دهد كیفیت روابط، هم از اقتصاد جلوتر است و هم از وضعیت سلامتی بدنی. او به مطالعات دلبستگی اشاره كرد كه احساس در دسترس بودن عاطفی را معادل احساس امنیت برای مغز انسان می‌دانند. وقتی در كنار هم باشیم، احساس امنیت قوی و حالات مثبت در ما ایجاد می‌شود. ساده‌ترین راه؟ دور هم بودن‌های خانوادگی منظم، گرم و بدون قضاوت.
شب یلدا را به مثابه بیمه عاطفی سالانه توصیف كرد: مثل تمدید بیمه ماشین سر سال؛ به معنای اجازه تصادف نیست، بلكه یادآوری است كه حواستان بیشتر باشد. اگر منظم باشد، اثربخشی‌اش چند برابر می‌شود. یلدا نمادی از بزرگداشت روابط است، نه محدود به یك شب. این حس 'من تنها نیستم'، سطح استرس را پایین می‌آورد و تاب‌آوری روانی را بالا می‌برد. مثال زد: فرد سوگوار در جمع خانوادگی ایرانی سریع‌تر سازگار می‌شود، اما در كشور خارجی بدون حمایت، در سوگ طولانی می‌ماند.
در روانشناسی سالمندی، دكتر ابراهیمی مقدم بر احساس مفید بودن و معنا تأكید كرد. سالمندان بازنشسته یا با مشكلات حركتی، اغلب احساس بی‌ارزشی می‌كنند: كسی كه قبلاً سازمانی را می‌چرخاند یا فرمانده گردان بود، حالا احساس می‌كند كسی به او نیاز ندارد. رفتاری مانند بلند شدن برای خرید نان یا سبزی، تلاش برای حفظ این احساس است. بررسی‌ها نشان می‌دهد سالمندانی كه تجربه‌شان ارزشمند دانسته می‌شود و نظرشان شنیده می‌شود، افسردگی كمتری دارند و رضایت از زندگی‌شان بالاتر است.
یلدا فرصتی طلایی برای گران‌خریدن تجربه دیگران است: تجربه‌ای كه سال‌ها طول كشیده به دست آید؛ به قول معروف 'موهام رو تو آسیاب سفید نكردم'. دور هم بودن، سالمندان را به مركز توجه می‌برد، داستان‌هایشان را گرامی می‌دارد و احساس مفید بودن را بازمی‌گرداند. این روابط، نه تنها افسردگی را كاهش می‌دهد، بلكه شبكه حمایتی پایداری می‌سازد كه در بحران‌ها نجات‌بخش است.
دكتر ابراهیمی مقدم هشدار داد كه در دنیای مدرن، روابط خانوادگی رو به فراموشی است، اما رسوم مانند یلدا می‌تواند احیاگر آن باشد. دور هم بودن منظم، بدون قضاوت، مغز را با هورمون‌های شادی مانند اكسی‌توسین پر می‌كند. او خانواده‌ها را دعوت كرد تا یلدا را فراتر از انار و هندوانه، به فرصتی برای بازسازی پیوندهای عاطفی تبدیل كنند. این رویكرد، سلامت روان نسل‌ها را تضمین می‌كند.
این بحث نشان می‌دهد یلدا بیش از یك سنت باستانی، درمانی روانشناختی است. كیفیت روابط، كلیدی‌ترین سرمایه خانواده در برابر چالش‌های زندگی مدرن است.
خانه و خانواده را شنبه تا چهارشنبه ساعت 9 تا 10 صبح از رادیو ایران بشنوید.